POSTMODERNIISTYCZNY FAUST DENNISA JOSEPHA ENRIGHTA WOBEC WSZEŚNIEJSZYCH UJĘĆ MITU FAUSTYCZNEGO
Ключові слова:
постмодерністський підхід, фаустівська людина, реінтерпретація сюжету, трансформація міфуАнотація
Однією з найбільш важливих сучасних інтерпретацій історії середньовічного алхіміка на ім’я Фауст є «Книга Фауста» англійського поета Денніса Джозефа Енрайта, написана 1979 р. За допомогою вишуканих інтелектуальних спекуляцій та літературних алюзій, пов’язаних із навмисним відхиленням від оригіналу, Енрайт створив абсолютно нове зображення Фауста – Фауста ХХ століття. Зміни в ролі героя (тут герой – інтелектуал-кар’єрист, позбавлений будь-яких моральних та етичних принципів) супроводжують інші лінії цієї історії: стосунки між Фаустом та Мефістофелем, а також його учнем Вагнером, історія Маргарити, зображення нащадка Фауста, завершення твору. У статті здійснено спробу проаналізувати саме ці відмінності, а також схожі риси з написаними раніше творами цього найбільш нового, однак не менш важливого підходу до історії Фауста.Посилання
Bault A. Dzieje doktora Fausta. Od legendy do antropologii mitu / A. Bault // Polonistyka. – 2003. – Nr. 2. – S. 73–78.
Christopher M. Tragiczna historia Doktora Faustusa / M. Christophera / [przeł. i posł. opatrzył Juliusz Kydryński]. –
Kraków : Wydawnictwo Literackie, 1982. – 82 s.
Dabezies A. Mit Fausta : dawne i nowe oblicza / A. Dabezies ; [przeł. Dorota Żółkiewska] // Antologia zagranicznej komparatystyki
literackiej / [pod red. Haliny Janaszek-Ivanićkovejtł]. – Warszawa : Instytut Kultury, 1997. – S. 217.
Dąbrowski M. Postmodernizm : myśl i tekst / M. Dąbrowski. – Kraków : Universitas, 2000. – 192 s.
Eckermann J. P. Rozmowy z Goethem / J. P. Eckermann ; [przeł. K. Radziwiłł]. – Warszawa : Państwowy Instytut Wydawniczy,
– T. 2 – 505 s.
Emrich W. Interpretacja symboli a badanie mitów. Możliwości i granice nowego zrozumienia Goethego / W. Emrich ; [przeł. Olga
Dobijanka-Witczakowa] // Współczesna teoria badań literackich za granicą : [antologia] / [oprac.: H. Markiewicz]. – T. 2. – Kraków :
Wydawnictwo Literackie, 1996. – S. 320–364.
Enright D. J. Księga Fausta / D. J. Enright, Księga Fausta ; [przeł. i notą opatrzył B. Zadura]. – Lublin : Wydawnictwo Lubelskie,
– 103 s.
Goethe J. W. Faust / J. W. Goethe ; [przeł. Feliks Konopka]. – Warszawa : Państwowy Instytut Wydawniczy, 1977. – 540 s.
Hassan I. The Postmodern Turn : Essay in Postmodern Theory and Culture / I. Hassan. – Ohio, 1987. – 91 s. // [cyt. Za : Dąbrowski
M. Postmodernizm : myśl i tekst. – Kraków : Universitas, 2000. – S. 31].
Historia o Doktorze Fauście (1587) / [przeł. i oprac. Wojciech Kunicki]. – Wrocław : Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego,
– 227 s.
Janion M. «Faust» Tragedia antropologiczna / M. Janion // Dialog. – 1989. – Nr. 9. – S. 91–95.
Klemczak S. «Mit Fausta» jako próba oswojenia nowoczesnego świata // S. Klemczak // Zeszyty Naukowe UJ, Studia Religiologia. –
– MCCLVII. – z. 35. – S. 147–168.
Kurowicki J. Tragedia o pakcie z diabłem / J. Kurowicki // Mann T. Doktor Faustus / T. Mann ; [przeł. M. Kurecka i W. Wirpsza]. –
Wrocław : Wydawnictwo Dolnośląskie, 2004. – S. 508–512.
Mann T. Doktor Faustus / T. Mann ; [przeł. M. Kurecka i W. Wirpsza]. – Wrocław : Wydawnictwo Dolnośląskie, 2004. – 512 s.
Melkowski S. Dwudziestowieczna powieść europejska w kręgu faustycznych problemów : Michał Bułhakow «Mistrz i Małgorzata»,
Tomasz Mann «Doktor Faustus», Jarosław Iwaszkiewicz «Sława i Chwała» // Postaci i motywy faustyczne w literaturze polskiej. –
T. 2 / [pod red. H. Krukowskiej i J. Ławskiego]. – Białystok : Instytut Filologii Polskiej w Białymstoku, 1999. – S. 485–528.
Milton J. Raj utracony / J. Milton ; [przeł. M. Słomczyński]. – Wrocław : Wydawnictwo Literackie, 1986. – 381 s.
Osten M. Lucyferowy pośpiech czyli Goethe odkrywa zalety powolności. O nowoczesności pewnego klasyka w XXI stuleciu /
M. Osten ; [przeł. Maria Krysztofiak]. – Poznań : Wydawnictwo Poznańskie, 2005. – 159 s.
Siemion P. Faust kukiełkowy (O «Księdze Fausta» D. J. Enrighta) / P. Siemion // Literatura na Świecie. – 1986. – Nr. 5–6. – S. 565–
Sinko G. Doktora Faustusa podróż przez wieki / G. Sinko // Dialog. – 1963. – Nr. 13. – S. 105–115.
Szyrocki M. Johann Wolfgang Goethe / M. Szyrocki. – Warszawa, 1987. – S. 284.
Tokarczyk A. Protestantyzm / A. Tokarczyk. – Warszawa : Iskry, 1980. – 392 s.
Zadura B. Posłowie / B. Zadura // Enright D. J. Księga Fausta / D. J. Enright ; [przeł. i notą opatrzył B. Zadura]. – Lublin :
Wydawnictwo Lubelskie, 1984. – S. 95–100.
